Realiti Kerajaan Sementara Sesudah Parlimen Dibubar



Kesedaran undang-undang di kalangan rakyat Malaysia kian meningkat dan semakin canggih. Lantaran itulah ura-ura PRU12 dalam tempoh terdekat mencetuskan pelbagai persoalan membabitkan peruntukan perlembagaan dan kuasa-kuasa Yang di-Pertuan Agong.

Persoalan yang paling dimusykili ramai adalah mengenai kuasa-kuasa Agong berkaitan pembubaran parlimen dan pembentukan kerajaan sementara dalam tempoh sesuatu PRU dijalankan.

Contohnya, Kim Quek, menerusi artikelnya dalam Malaysia Today, 28 Januari 2008, bertanyakan soalan Can the Agong withhold consent to the dissolution of Parliament?. Atau, bolehkah Agong tidak memberikan perkenannya kepada pembubaran Parlimen?

Kim Quek menghuraikan soal ini menerusi penghujjahannya terhadap Perkara 40 Perlembagaan Malaysia. Katanya, selama ini memang wujud popular belief atau keyakinan ramai bahawa Perdana Menteri mempunyai kuasa mutlak untuk menentukan tarikh pembubaran parlimen. Tetapi, katanya lagi, persoalan ini tidak mempunyai constitutional basis atau tidak mempunyai asas-asasnya dalam Perlembagaan Malaysia.

Penghujjahan Kim Quek selanjutnya boleh diakses menerusi http://www.malaysia-today.net/2008/content/view/1929/46/.

Bekas pensyarah saya, Shad Saleem Faruqi, pula menulis dalam akhbar the Star bahawa “convention rules during dissolution”.

Antaranya, Shad Faruqi, pensyarah di UiTM, menulis bahawa sebaik sahaja Parlimen dibubarkan, kita akan berhadpan dengan satu isu Perlembagaan yang menarik. Isunya adalah: what is the legal basis for a government that dissolves parliament to remain in power during the run-up to the election?, atau apakah asas undang-undang yang membolehkan kerajaan yang membubarkan parlimen untuk terus berkuasa sewaktu proses pilihan raya dijalankan?

Seterusnya, beliau menghuraikan bahawa Perlembagaan Malaysia tidak memaktubkan panduan yang jelas mengenai sama ada sebaik sahaja Parlimen dibuarkan, Agong diperlukan melantik Perdana Menteri sementara dan anggota kabinetnya dengan secara rasmi.

Untuk membaca penghujjahan Shad Faruqi selanjutnya sila akses: http://www.malaysia-today.net/2008/content/view/2409/1/

Wartawan Utusan Malaysia, Zulkifli Jalil, pula menulis pada 7 Februari 2008, mengenai kuasa kerajaan sementara. Katanya, pada tahun 1970-an, sifat dan elemen kerajaan sementara telah dipersoalkan oleh satu pihak di mahkamah.

Ketika itu, tindakan Tengku Razaleigh Hamzah selaku seorang menteri, dipersoalkan kerana mengumumkan satu bantuan untuk rakyat semasa Parlimen telah dibubarkan untuk menghadapi PRU. Mahkamah memutuskan, kerajaan sementara berhak memberikan bantuan kepada rakyat semasa tempoh Parlimen bubar asalkan ia tidak melibatkan kepentingan peribadi calon pilihan raya.

“Dengan ini juga bermakna semua menteri dan timbalan menteri semasa tempoh kerajaan sementara masih boleh menggunakan peruntukan untuk rakyat.”

Zulkifli memetik pendapat Datuk Seri Dr. Rais Yatim yang disifatkan sebagai pakar Perlembagaan Persekutuan. Menurut Rais, kerajaan sementara tetap berfungsi dan mentadbir negara mengikut lunas-lunas Perlembagaan. Namun begitu, ini bukan bermakna kerajaan sebelumnya tidak berkuasa. Cuma, yang lupus hanyalah amalan di Parlimen dan Dewan Undangan Negeri.

Rais juga dipetik sebagai berkata bahawa satu lagi aspek kerajaan sementara ialah ia membawa pengertian mengambil alih kerja-kerja pentadbiran. Ia selaras dengan amalan berkerajaan dunia dan Komanwel semasa Parlimen dibubarkan sehingga Dewan Parlimen baru diwujudkan semula, maka kerajaan sementara itu hendaklah secara berhati-hati menjalankan tugasnya.

Rais bagaimanapun mengakui, Perlembagaan Malaysia tidak memperuntukkan kewujudan sifat kerajaan sementara. Ini kerana ia merupakan satu Konvensyen Berparlimen yang telah menjadi amalan dan adat negara-negara di dunia.

Untuk membaca artikel Zulkifli sepenuhnya sila akses: http://www.utusan.com.my/utusan/info.asp?y=2008&dt=0207&pub=Utusan_Malaysia&sec=Rencana&pg=re_01.htm

Demikianlah aspek-aspek Perlembagaan Malaysia mengenai kuasa-kuasa Agong dalam konteks pembubaran parlimen dan kerajaan sementara. Ini bermakna, kewujudan kerajaan sementara, termasuk soal siapakah yang wajar atau layak menjadi Perdana Menteri dan jemaah menterinya dalam tempoh PRU dijalankan, sebenarnya ditentukan oleh kuasa mutlak Agong.

Rakyat jelata wajar menginsafi serta memahami hakikat ini kerana demikianlah realitinya yang termaktub di dalam Perlembagaan Malaysia!

- Ruhanie Ahmad