Kerajaan tanggung hutang akibat projek mega

Aziz Muda

KUALA LUMPUR: Kerajaan BN diingatkan agar belajar daripada pengalaman terdahulu supaya tidak lagi mengulangi kesilapan lama dalam mengurus projek mega di tanah air. Negara telah berbelanja besar dalam membina sistem pengangkutan awam pertama dahulu yang berakhir dengan kerajaan membeli balik atau ’bailout’ syarikat-syarikat Star LRT, Putra LRT, KL Monorail dan Bas Rapid-KL yang keseluruhannya menelan belanja RM8.9 bilion. Ahli Jawatankuasa Kerja PAS Pusat, Dr Dzulkefly Ahmad (gambar) menegaskan, kesemua itu sekarang ditanggung hutang oleh syarikat Prasarana, syarikat milik penuh Kementerian Kewangan. Menurut beliau, kini kerajaan sedia mengakui bahawa Projek MRT Sungai Buloh-Kajang meskipun secara ekonominya viable atau mapan, tetapi secara komersil adalah tidak mapan. Katanya, kadar pulangan ekonominya (economic IRR) ialah 25 peratus, sementara kadar pulangan komersilnya (commercial IRR) ialah 4 peratus. "Ini menjadikan projek mega ini tidak mampu dikendalikan oleh pihak swasta yang berorientasikan keuntungan," katanya ketika ditemui di sini, hari ini. Justeru, menurut beliau, kalau awalnya Perdana Menteri, Datuk Seri Najib Tun Razak kerap menyebut bahawa projek itu adalah tajaan swasta, tetapi nyata kini ia adalah ditanggung oleh kerajaan dan sekali gus akan membebankan lagi kedudukan hutang kerajaan Pusat. Beliau menyatakan bahawa Bank Negara Malaysia (BNM) telah mewawarkan terbitan bon dalam bentuk MGS, Malaysian Government Securities dan Terbitan Pelaburan Kerajaan (GII) sebanyak RM88 bilion untuk menanggung perbelanjaan defisit dalam bajet 2011. "Jadi amat perlu supaya pengurusan projek mega kali ini tidak mengulangi pengurusan yang tempang seperti dulu, termasuk pengurusan projek mega Bakun yang berakhir dengan "cost overrun” atau "kos berlebihan” berbilion RM ditanggung oleh rakyat dan pembayar cukai," tegasnya. Beliau yang juga Ahli Parlimen Kuala Selangor mempertikaikan, apakah jaminan Gamuda-MMC yang dilantik sebagai Rakan Penyampai Projek atau ”Projek Delivery Partner” (PDP) akan membayar kesemua kos berlebihan seperti dalam perjanjian. Mengikut kajian Professor Flyvberg dari Oxford University, bahawa "cost overrun" dalam pengalaman membina MRT di seluruh dunia ialah 40 peratus dari kos asal. "Ini satu jumlah yang besar. Adakah Gamuda-MMC sanggup ataukah terpaksa sanggup kerana hendakkan projek tersebut, tetapi lepas ’kos berlebihan’ membelon kembali diselamatkan atau ’bailout’ oleh wang rakyat seperti dalam pengalaman pertama tadi?" katanya. Beliau turut bertanya, apa telah terjadi pada projek penambahan LRT Kelana Jaya dan Ampang yang telah pun diwawarkan sedikit waktu dahulu dan kini telah dipintas oleh MRT. "Kerajaan BN sepatutnya jangan terlalu tergesa-gesa untuk menjalankan projek mega MRT ini sebelum Suruhanjaya Pengangkutan Awam Darat (SPAD) sempat membuat perancangan yang menyeluruh termasuk menintegrasikan kesemua sistem pengangkutan awam termasuk LRT, Monorail, Komuter KTMB dan Bas. "Penambahan atau 'extension' LRT Kelana Jaya dan Ampang itu perlu dijalankan dahulu. Projek ini yang bakal menelan belanja RM7 bilion tiba-tiba menjadi sepi dan tak menentu selepas pusingan pertama, 'prequalification round’ dibuat bagi mengenalpasti syarikat-syarikat yang membida secara terbuka," katanya. Projek penyambungan LRT Kelana Jaya, tegasnya, bakal menelan belanja RM3.6 bilion untuk kedua-dua fasa 1 dan 2 sepanjang 9.2 km, manakala LRT Ampang bakal menelan belanja RM3.4 bilion dan menyambung sepanjang 7.4 km. "Mengapa tiba-tiba senyap dan tiba-tiba dipintas oleh MRT Sungai Buloh-Kajang? Ini yang peliknya, semacam ada pihak yang menjadi ’bos’ yang menentukan arah kerja atau keutamaan SPAD," katanya sinis. Demi kepentingan negara, kesemua persoalan itu telah pun dibangkitkan oleh beliau pada persidangan Dewan Rakyat 24 Mac lalu, khususnya ketika dalam sesi penggulungan yang dibuat oleh Menteri Di Jabatan Perdana Menteri, Datuk Seri Nazri Aziz. "Kini, saya amat berharap agar pihak kerajaan tidak memandang sepi saranan saya itu dan melakukan tindakan yang sepatutnya kerana ia melibatkan kepentingan negara serta wang rakyat," ujar beliau.