SEMALAM ada pertemuan AJK Kawasan, Dewan Pemuda
dan Dewan Muslimat PAS Kawasan Subang. Persoalan yang sama diajukan
kebelakangan ini di tempat-tempat lain iaitu berkenaan dengan maksud dan
makna Syura.
Hari ini biasa kita dengar Syura vs Demokrasi sedangkan dari segi
syariat dan perlembagaan PAS, ianya jauh daripada kebenaran. Dengan kata
lain, Syura diertikan veto dan demokrasi diertikan pemilihan. Maksud
syura seperti ini adalah tidak bertepatan dengan Syura yang dimaksudkan
di dalam kitab fekah sebaliknya ia lebih mirip kepada maksud istibdad
dan Al-Qahru (veto) yang disenaraikan sebagai berlawanan dengan maksud
Syura menurut fekah Islam. Silap faham ini jika berterusan tanpa
pembetulan boleh membawa kepada PAS menjadi sebuah parti yang autokrasi.
Syura dari segi maksud dalam bahasa arab dengan istilah Fekah dan
pelaksanaannya tidak jauh berbeza. Syura dari segi bahasa dengan maksud
mesyuarat dan berbincang. Dari segi istilah ia bermaksud pelantikan
pemimpin yang terdiri daripada dua komponen, iaitu ijab (pencalonan
nama) dan qabul iaitu penerimaan oleh wakil masyarakat yang dikenali
sebagai baiah.
Kedua-dua komponen ini wujud di dalam perlantikan 4 Khulafa'
Ar-Raasyidun, bermula daripada pencalonan dan diakhiri dengan qabul
(baiah). Teknikal pencalonan 4 Khulafa' Ar-Raasyidun berbeza-beza, di
mana pencalonan Saidina Abu Bakar secara mesyuarat, pencalonan Saidina
Umar secara "putera mahkota" dan pencalonan Saidina Othman melalui
penamaan yang disenaraikan oleh Saidina Umar. Kesemua ijab ini diakhiri
dengan baiah, persetujuan wakil-wakil masyarakat pada masa itu; Auz,
Khazraj, Quraish dan lain-lain. Wakil masyarakat ini akhirnya dikenali
sebagai Ahlu Al-Hilli Wa Al-Iqdi. Baiah ini mewujudkan mesyuarat dan
perbincangan justeru setiap qabilah menghantar wakil dan ia
disempurnakan dengan perbincangan dan mesyuarat.
Kesilapan faham yang besar pada hari ini apabila melihat cara
pelantikan khalifah hanya fokus kepada ijab dengan melupakan baiah.
Biasanya mereka menggunakan model Saidina Abu Bakar melantik Saidina
Umar justeru Saidina Abu Bakar menamakan Saidina Umar sebagai Khalifah
selepasnya dan mereka menyimpulkan bahawa Saidina Umar terlantik secara
sah dengan sebab itu. Padahal sebenarnya itu hanyalah peringkat
murassyah (pencalonan) tetapi pelantikan Saidina Umar secara rasmi dan
sah berlaku hanya apabila berlakunya baiah di kalangan Ahlu Al-Hilli Wa
Al-Iqdi.
Dua komponen ini, iaitu pencalonan dan baiah dikenali sebagai sistem
syura. Di dalam fekah Islam, disenaraikan cara pemlilihan pemimpin iaitu
perlantikan dengan nas, putera mahkota dan pemberontakan. Dr Wahbah
Zuhaili menyebut: "Cara Islam yang betul hanyalah dengan satu cara
sahaja, iaitu pelantikan yang dibuat berasaskan baiah Ahlu Al-Hilli Wa
Al-Iqdi yang mengandungi elemen persetujuan orang ramai untuk menentukan
seseorang pemimpin. Ini berasaskan kaedah Syura dan pemikiran bahawa
perlantikan pemimpin ini adalah fardhu kifayah." (Fiqh Islam: Jilid 6
m/s 673)
"Telah berlaku ijmak umat Islam selain daripada Syiah bahawa
penentuan Khalifah (pemimpin) disempurnakan (secara rasminya) dengan
baiah, iaitu pemilihan dan persetujuan umat dan individu yang dipilih
sebagai pemimpin. Ini adalah akad yang sebenar daripada keseluruhan
(konsep) akad (dalam Islam) yang disempurnakan dengan persetujuan yang
berasaskan keredaan kedua-dua belah pihak". (Fiqh Islam: Jilid 6 m/s
685
Cara baiah Ahlu Al-Hilli Wa Al-Iqdi di zaman dianggap sebagai
pelantikan orang ramai justeru keanggotaan Ahlu Al-Hilli Wa Al-Iqdi
adalah mewakili masyarakat ramai atau qabilah-qabilah seperti Auz,
Khazraj, Quraish dan lain-lain.
Kesemua Khulafa Ar-Raasyidun dan era khalifah selepas era itu
melakukan sistem baiah atau syura ini dengan teknikal yang berbeza
tetapi prinsipnya sama. Prinsip yang menjadi elemen penting di dalam
pemilihan pemimpin ialah individu yang melengkapi syarat-syarat yang
digariskan oleh nas seperti mencari orang yang paling alim dan berilmu
di kalangan masyarakat. Bagi menepati ciri syariat ini, maka mereka
mencarinya melalui perbincangan sewaktu pelantikan Saidina Abu Bakar.
Tetapi era Saidina Abu Bakar pula melihat Saidina Umar orang yang
melengkapi ciri tersebut lalu beliau terus menamakan Saidina Umar
sebagai calon. Di zaman Saidina Umar pula, ia membiarkan sebilangan
sahabat untuk berbincang untuk mencari mereka yang melengkapi ciri
syariat tersebut di kalangan mereka. Jadi, prinsipnya sama iaitu mencari
orang yang menepati ciri syariat, tetapi teknikalnya pencarian adalah
berbeza. Kesemua perbezaan teknikal pemilihan calon ini diakhiri dengan
prinsip pemilihan yang satu, iaitu diakhiri dengan baiah di kalangan
Ahlu Al-Hilli Wa Al-Iqdi.
Di zaman era Othmaniah, Ahlu Al-Hilli Wa Al-Iqdi ini dipilih daripada
seluruh empayar Islam yang luas. Jika dilihat sepintas lalu, maka
teknikal pelantikan anggota Ahlu Al-Hilli Wa Al-Iqdi ini agak mirip
dengan demokrasi tetapi berbeza dari segi prinsip-prinsip asas yang bagi
saya agak panjang perbahasannya jika dimuatkan dalam artikel pendek
ini.
Dalam konteks pemilihan PAS hari ini sudah menepati kaedah Syura
(baiah), di mana pencalonan daripada kawasan yang berakhir dengan
pengundian di dalam muktamar sudah merangkumi elemen ijab dan qabul
menurut fekah Islam di mana pengundian daripada perwakilan seluruh
kawasan di Malaysia sudah melengkapi ciri-ciri baiah Ahlu Al-Hilli Wa
Al-Iqdi. Cuma yang perlu diperkasakan ialah semua perwakilan yang layak
mengundi perlu memahami lebih mendalam ciri-ciri dan kelayakan-kelayakan
calon yang mereka wajib pilih menurut syariat. Perkara ini boleh
dimajukan dan diperkasakan dari masa ke semasa.
Dari sudut lain, jika pemilihan pemimpin dengan keputusan mesyuarat
tertinggi kemudian keputusan itu dipaksa untuk kawasan menerimanya, atau
tanpa mendapat persetujuan kawasan, maka ini bukan maksud Syura menurut
fiqh Islam, bahkan ianya mirip kepada istibdad (al-qahr) dan kaedah
pelantikan dengan nas yang diamalkan di dalam mazhab Syiah.
Adapun cara yagn diamalkan oleh Dewan Ulama PAS Pusat (DUPP) yang
boleh dicontohi ialah dengan cadangan daripada mesyuarat DUPP untuk
Urusan Ulamak Kawasan (UUK) menerima calon sedia ada dan ditiadakan
pertandingan. Keputusan ini dihormati dan diterima oleh seluruh UUK
menyebabkan mereka tidak membuat pencalonan baru. Inilah fakta yang
berlaku dalam DUPP sehingga tiada pertandingan sejak sekian lama. Kaedah
ini menepati kaedah Syura kerana persetujuan cadangan calon daripada
DUPP oleh UUK boleh dianggap sebagai baiah yang sah yang melengkapi 2
komponen Syura menurut Fekah Islam. - HARAKAHDAILY
Tiada ulasan:
Catat Ulasan